Professors Against Plagiarism

استادان علیه تقلب

مبارزه با تخلف و تقلب علمی در دانشگاه‌ها

این بلاگ به همت تعدادی از استادان دانشگاه‌های کشور ایجاد شده و هدف آن مبارزه با تخلف یا تقلب علمی در دانشگاه است

مقدمه

به‌نام خداوند هستی و هم راستی

این بلاگ به همت تعدادی از استادان دانشگاه‌های کشور ایجاد شده است و هدف آن مبارزه با تخلف و تقلب علمی در دانشگاه‌ها چه از سوی دانش‌جویان و چه از سوی اعضای هیات علمی است. متاسفانه ما شاهد گسترش حرکت‌های غیر اخلاقی در فضای علمی کشور هستیم که با انگیزه‌هایی چون اخذ مدرک، پذیرش یا ارتقای مرتبه‌ی دانشگاهی صورت می‌گیرتد.

ما با هرگونه تقلب مخالفیم و سکوت در برابر آن‌را هم جایز نمی‌دانیم. در این بلاگ قصد داریم برخی موارد و روش‌های تقلب‌ را بیان و ضمن آموزش به دانش‌جویان و تلاش برای اشاعه‌ی اخلاق و آداب حرفه‌ای در جمع خودمان‌، مسولان را وادار کنیم تا به مشکل تقلب و ریشه‌های آن واکنش جدی نشان دهند.

۲۱ مرداد ۱۳۸۷

استادان یا پژوهشگران حامی

حمایت

اگر می‌خواهید نامتان به‌عنوان یکی از حامیان ذکر شود، نام کامل و آدرس وبگاه خود را به آدرس ghodsi_AT_sharif_DOT_edu ارسال نمایید و در صورت تغییر گروه حامی ما را مطلع کنید..

تعداد زیادی آدرس بلاگ خود را فرستاده‌اند که متاسفانه امکان استفاده از آن به‌جای وبگاه نیست.

بایگانی مطالب

آخرین نظرات

کپی کتاب و نرم افزار

M.S. | سه شنبه, ۲۶ شهریور ۱۳۸۷
با سلام
در ارائه آقای دکتر بازرگان صحبتی کوتاه در مورد کپی کتاب و نرم افزار توسط اساتید و دانشجویان شده و البته خود ایشان هم با توجه به گرانی بعضی نرم افزارها نظر صریحی در این مورد ندارند.

برای خود من این مساله کپی رایت یکی از مسائل تفکر برانگیز و جنجالی بوده و دوست دارم با بقیه هم در میان بگذارم.
اولا به نظر من کپی رایت بیشتر یک مساله اقتصادی و مادیست تا یک مساله اخلاقی و معنوی. بعضی از متفکرین اصلا چیزی به اسم مالکیت معنوی را به رسمیت نمیشناسند و خیلی از افراد هم (مثل خود بنده) کپی رایت را در بعضی مواقع ابزاری در درست قدرتمندان برای فشار به ضعیفان میدانند..

بدترین حالت قضیه اینست که مالکین کالاها (کتاب یا نرم افزار یا ....( قیمتی برای کالای خود میگذارند که در توانایی اقشار ضعیف نیست و به این شکل باعث عقب ماندگی آنها میشوند. قیمت فعلی کتاب و فیلم و نرم افزار در بازارهای جهانی برای درآمدی در سطح مردم ما همین حالت را دارد. حتی که هزینه 160 دلاری هم برای خیلیها حتی اساتید دانشگاه در ایران زیاد است.

اگر به قضیه صرفا به شکل اقتصادی نگاه کنیم آنوقت مساله متفاوت است. اولا داشتن حق کپی برای محصولات داخلی و نداشتن آن برای خیلی محصولات خارجی معنا پیدا میکند و ثانیا کل قضیه خلاصه میشود به تلاشی برای بهینه سازی نفع شخصی. همه پرسشها هم به این گونه طرح خواهند شد که "آیا حق کپی فلان محصول را بپردازیم یا نه| که جواب آن با ارزیابی سود و زیان قضیه داده خواهد شد.

این البته دلیلی بر نفی کلی قضیه نیست. به هر حال حضور در جامعه جهانی مستلزم تن دادن به قواعد بازیست و دولتمردان ما باید تلاششان را در این قضیه بکنند. مثلا شنیدم چین و مایکروسافت بر سر عرضه قانونی مایکروسافت ویندوز به صورت خیلی ارزان توافق کرده اند.


در آخر یک سوال از همکاران عزیز دارم. در صورتی که شما کتابی را به عنوان منبع انتخاب کرده اید و آنها را هم به صورت کپی در اختیار دانشجویانتان قرار نداده اید مساله دسترسی دانشجویان به کتاب را چگونه حل کرده اید؟
من در یک مورد با نویسنده کتاب صحبت کردم و فایل پی دی اف کتاب را به شرط اینکه روی وب نگذارم و دانشجویان هم کپی نکنند گرفتم.

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۸۷/۰۶/۲۶
M.S.

نظرات (۹)

موضوع مهمی است هرچند مطمئن نیستم به هدف وبلاگ چقدر نزدیک است. به هر حال در مورد پست اصلی و چند مورد از نظرات مطرح شده نکات زیر به نظرم می‌رسد:

الف- هرچند منکر بعد اقتصادی بحث کپی-رایت نیستم ولی فکر می‌کنم جنبه اخلاقی موضوع بسیار مهم‌تر از بعد اقتصادی آن باشد و تحویل موضوع به بحثی صرفا اقتصادی درست نیست. «امین ادیبی» در این مورد نوشته است و فکر می‌کنم بعد اخلاقی موضوع را به خوبی توضیح داده است. به‌طور خیلی خلاصه این حالت را می‌توان درنظر گرفت: شما کالایی مثلا یک نرم‌افزار تولید کرده‌اید و درقراردادی که به من «اجازه استفاده» از آن را می‌دهید قید شده که من نباید از روی آن کپی بگیرم. قرارداد را هم دوطرف قبول کرده‌ایم و برای «آن قرارداد» مبلغی هم پرداخته‌ام. فکر می‌کنم اخلاقا ملزمم مفاد قرارداد را رعایت کنم، در هرکجای دنیا.

ب- اگر کپی نرم‌افزار یا کتابی به دست ما رسید که می‌دانیم قراردادی مشابه مورد «الف» داشته است قاعدتا کسی در زنجیره‌ای که کپی به دست ما رسیده، قرارداد را رعایت نکرده و استفاده از آن نسخه‌ی کپی باز اخلاقا غلط است.

پ- شاید بتوان بعضی از کالاها را مستثنی کرد که باید تاکید داشت این موارد واقعا «استثنا» باشد (نه رایج) و در مورد مصادیق آن هم باید خیلی محتاط بود. مثلا حتی در مورد مثالی که «محمد مهدیان» مطرح کرده: این که صرفا محصول نهایی را درنظر بگیریم بدون مسیر رسیدن به آن محصول، به نظر من درست نیست. بله متاسفانه انسانهای فقیر زیادی در اثر ایدز می‌میرند با این‌که داروهای نسبتا موثر وجود دارد. آیا این توجیهی برای کپی‌برداری از دارو و تولید بسیار ارزان می‌شود؟ مطمئن نیستم! زیرا کسر ناچیزی از قیمت بالای دارو هزینه تولید فرمول نهایی است و بخش عمده‌ی آن، هزینه‌ی تحقیقات چند صد میلیون دلاری مراحل کشف و آزمون است.

نکته کلیدی در مورد این مثال این است که اگر آن امتیاز نهایی حقوق معنوی و پشتیبانی داروساز با آن نبود، شاید یافتن چندین مورد داروی ضد ایدز در فاصله زمانی این چنین کوتاه غیر ممکن بود کما اینکه خیلی بیماری‌های دیگر در همان آفریقا وجود دارد ولی به دلیل عدم توجیه اقتصادی بعد از دهها سال از کشف بیماری هنوز دارویی ندارد.قصدم از توصیف این مثال، نه تایید یا رد اخلاقی رویه‌های شرکت‌های داروسازی است، صرفا خواستم این را مطرح کنم که فقط نگاه به محصول نهایی غلط است و باید مسیر تولید به علاوه نقش قوانینی مانند کپی-رایت در آن مسیر درنظرگرفته شود.

ت- آخرین مورد هم جنبه دیگر اخلاقی نگاه به این موضوع است که دغدغه ذهنی خودم است: اگر حتی به غیر قابل قبول بودن کپی-رایت در مورد بعضی محصولات استثنایی معتقد باشیم، بعید می‌دانم در مورد یک کتاب آموزشی بتوان چنین استثنایی درنظر گرفت و موارد «الف» و «ب» اخلاقا ما را مقید به رعایت کپی-رایت می‌کند. نکته‌ی آزاردهنده برای من، فراوانی کپی این کتاب‌ها در دانشگاههای خودمان است. در سالهای تحصیلات دوره کارشناسی من هم استدلالی مشابه استدلال «محمد صفری» داشتم و این موضوع دغدغه بزرگی برایم نبود. حالا که به قبح اخلاقی این عمل معتقدم نمی‌دانم تکلیف مدرکی که گرفته‌ام و از آن مهم‌تر دانشی که از آن طریق کسب کرده‌ام و امروز وسیله امرار معاشم است، چیست؟!
اتفاقاً من تصور می‌کنم این مسئله کاملاً اخلاقی است. نظرم را به طور مبسوط این‌جا نوشته‌ام: http://jaam.adibi.ir/?p=166
وقتی در یک کشور قانونی تصویب میشود باید به این توجه شود که این قانون چقدر تضمین اجرایی دارد. تجربه نشان داده که رعایت قانون کپی رایت با ثروتمند بودن کشور ها نسبت مستقیم دارد. در صورتی که ویندوز در چین با قیمت ارزان فروش نرود رایگان به فروش میرود. در مورد هند هم همینطور است. من تصور میکنم تمامی این مشکلات به عدم رشد متناسب صنعت و دانشگاه ما بستگی دارد. دانشجو هایی زیادی داریم که این دانشجو ها ناچارند منابعی را تهیه کنند و مسلما در آمد خیلی شان اجازه نمیدهد آن را به شکل ارجینال تهیه کنند آن هم زمانی که نسخه غیر ارجینال بسادگی در دسترس است. طبیعی است که چنین کاری را نمیکنند. رعایت قوانین کپی رایت در کشورهای توسعه نیافته مسئله ساده ای نیست و به اقتصاد این کشورها بستگی عمیقی دارد.
به نظر من قانون کپی رایت یک مسئله جدی است و باید رعایت شود. حتی وجود سایتی به نام گیگاپدیا هم حقوق نویسندگان را پایمال می کند و چند هفته پیش یکی از استادان ایرانی که کتاب جدیدش روی گیگاپدیا رفته بود بسیار ناراحت در این مورد صحبت می کرد. به نظر من کپی رایت و حقوق مرتبط با یک اختراع همنوعند اما بعضی نویسندگان برای زیاد شدن ارجاع به کارهایشان دوست دارند که نوشته آنها با قیمت کمتری در اختیار مردم قرار گیرد. چنین نویسندگانی طبیعتا به حقوق ناشر اهمیت زیادی نمی دهند و همین مسئله به مرور اعتبار آنها به عنوان همپای تجاری را کاهش می دهد.
۲۷ شهریور ۸۷ ، ۰۹:۳۷ محمد علی صفری
سلام

من سعی کردم وارد جزئیات و مصداق ها نشوم و بیشتر اصل نظر خودم را بیان کنم.

حرفهای محمد هم کاملا روشن کننده بود. اینکه کپی رایت یک ابزار اقتصادی است را اگر بپذیریم بقیه بحث ها جهت متفاوتی پیدا خواهد کرد.

هرکدام از مصداقهایی که گفتید را با این دید میشود نگاه کرد. کپی فیلم خارجی در سطح صدا و سیما به نظرم کار عبث و خیلی زشتی است برای اینکه سود مالیی که از این کار نصیب صدا و سیما میشود به مراتب از آبروریزی ملیی که برای ما دارد کمتر است.
ولی به نظرم هرگونه همکاری ایران با تشکلهایی که سعی میکنند ارتباط p2p را محدود کنند کار اشتباهییست و فقط زیانش به کاربران ایرانی میرسد و سود خاصی هم ندارد.

ولی اگر قضیه را به صورت اخلاقی نگاه کنید در واقع صفر و یکی میشود. این کار بی اخلاقی میشود و خارجی یا داخلی بودن یا کم ارزش و بیارزش بودن کالا تاثیری در غیر اخلاقی بودن عمل ندارد.
به نظر من کپی رایت یک منطق کاملا روشن دارد. من اگر یک محصول فکری، سخت‌افزاری، نرم‌افزای، یک ایده‌ی ناب‌، یک کتاب، یک فیلم یا .. تولید کرده‌ام و فقط در قبال دریافت وجه حاضرم یک نسخه‌ی آن‌را به شما بدهم. اگر مبلغی که من می‌خواهم زیاد است شما آزاد هستید بروید جای دیگر، اما به هیچ وجه حق ندارید یک جوری یک نسخه از آن‌را به دست آورید (بخوانید بدزدید) و استفاده کنید. این خیلی روشن است. داخل و خارج هم ندارد.

اگر بخواهیم داخل و خارجش کنیم، باید به سوالات زیادی پاسخ دهیم بدون آن که به تناقض برسیم. اگر یک ایرانی رفت ترکیه یک نرم‌افزار تولید کرد و اونجا به ثبت رسوند چی؟ واقعا فرق نرم‌افزار و یک آی سی پنتیوم چیست؟ تهیه غیر مجاز آی‌سی هم درسته؟ اگر تولید کننده از کشور جهان سوم بود چی؟

هیچ فکر کردید که یکی از دلایل نبود صنعت واقعی نرم‌افزار در کشور نبود قانون کپی رایته! باید با شرکت‌های نرم‌افزاری صحبت کنید تا به عمق فاجعه پی ببرید. مثلا هنوز نرم‌افزار قفل دار ترجمه‌ی انگلیسی به فارسی به بازار نیومده، قفل شکسته‌ی اون با یک دهم قیمت بیرون خرید و فروش می‌شه.

اگر کپی کردن یک نرم‌افزار خارجی مجاز باشد، خوب چه فرقی داره با کپی کردن یک مقاله‌ی خارجی، ترچمه‌ی و ارایه‌ی آن به اسم خود به یک کنفرانس داخلی؟ اینم باید مجاز باشد و عده‌ای قطعاً همین فکر رو میکنن.

کپی کردن فیلم خارجی و استفاده‌ از آن در فیلم‌های داخلی چه‌طور؟ آیا باید اجازه دهیم خارجی‌ها هم همین‌ کارو با ما انجام دهند؟

هر چه‌قدر به مباح شمردن تجاوز به این حق بدیهی فکر میکنیم به مشکلات آن بیش‌تر پی می‌بریم. فکر نمی‌کنم بتوان قانونی را گذراند که در آن فقط حق کپی رایت تولید کنندگان داخل به رسمیت شناخته شود. چنین قانونی با خودش متناقض است.

این مطلب که کپی رایت ابزار قدرت‌های بزرگ برای فشار به ضعیفان است‌ رو من اصلن قبول ندارم. ممکن است در مورد مثال محمد از آن مثل هر چیز دیگری به نظر ما استفاده‌ی نا صحیح بشود، ولی مبارزه با این کار هم باید مبتنی بر اصولی باشد.

اما این که ما در وضع اقتصادی‌ای نیستیم که یک‌باره این قانون را اعمال کنیم، مطلبی درست است. باید یک دوران گذار به پذیرش این قانون جهانی صرف کرد.

نکته‌ی آخر این که حق کپی رایت جهانی چیزی نیست که ما به تنهایی بتوانیم آن‌را نپذیریم. ممکن است نظام جهانی آن‌را در بد زمانی به ما تحمیل کند.
به نظر من حتی از نظر اقتصادی نادیده گرفتن فراگیر و سیستماتیک قانون کپی رایت بین المللی راه حل مناسبی نیست (دست کم در بلند مدت). دلیل ساده آن این است که جا افتادن این که کشوری ناقض آشکار قانون کپی رایت است، موانع زیادی بر سر تبدیل آن کشور از یک مصرف کننده صرف به یک تولید کننده ایجاد خواهد کرد. نمی شود که ما این حق را برای خود قائل باشیم که محصولات فکری دیگران را مجانا استفاده کنیم، ولی در عوض توقع داشته باشیم که در همان بازار بین المللی، محصولات فکری خود را (کتاب، نرم افزار، فیلم، و غیره) عرضه کنیم و کسب درآمد کنیم.

برای کتاب های درسی به صورت خاص راه حلی که در برخی دانشگاه ها استفاده می شود این است که کتابخانه دانشکده چند نسخه از کتاب را خریداری می کند و به صورت کوتاه مدت (بعضا فقط در محیط کتابخانه) این نسخه ها را برای مطالعه به دانشجویان امانت می دهد.
حالا ممکن است که دوستان بگویند که خرید چند نسخه از متن هر درس در وسع دانشکده های ما نیست. خوب من اطلاع دقیقی ندارم، ولی شاید راه حل این باشد که برای تخصیص بودجه بیشتر برای کتابخانه هاتلاش شود.
بحث بسیار خوبی را شروع کردید.

قبل از هر چیز میخواستم بگویم که به نظرم کیارش بسیار عالی این موضوع را در ویدیوی آموزشی اش پوشش داده بود.

از دید من قضیه ی کپی رایت و قضیه ی تقلب تا حدود زیادی جدا هستند. تقلب (ارایه ی کار دیگری به عنوان کار خود) در تقریبا همه ی موارد به وضوح از نظر اخلاقی نادرست است، ولی در مورد کپی رایت لزوما این درست نیست. یک مثال را در نظر بگیرید: سالانه هزاران نفر در آفریقا به دلیل در دسترس نبودن داروی ایدز میمیرند. دلیل اصلی در دسترس نبودن این دارو قیمت بالای آن است که به نوبه ی خود به دلیل حق ثبت انحصاری شرکت های دارو سازی برای داروهای این بیماریست. آیا اگر شما در شرایطی باشید که بتوانید این حق ثبت را (که بسیار شبیه قانون کپی رایت است) نادیده بگیرید و مشابه دارویی را تولید کنید، این کار را غیر اخلاقی میدانید؟

کپی رایت قانونی است که وجود آن برای درست کار کردن یک سیستم کاپیتالیستی لازم است. از این نظر به نظرم کشور ما به این قانون احتیاج دارد. ولی جزییات این قانون، و محدودیتهایی که شرکت های صاحب کپی رایت روی قیمت گذاری انحصاری دارند مواردی هستند که باید با در نظر گرفتن سود و زیان آنها برای جامعه تصمیم گیری شوند (برای مثال در مورد قضیه ی داروها این مساله یک زمینه ی فعال تحقیقات در علم اقتصاد است). متاسفانه با توجه به این که کشور ما عمدتا مصرف کننده است (و به دلیل تحریم ها، حتا قیمت گذاری جداگانه برای ایران برای بیشتر شرکت های بین المللی امکان پذیر نیست)، قانون کپی رایت بین المللی منافع جامعه ی ما را در نظر نمیگیرد و بنابراین نادیده گرفتن آن در شرایط فعلی قابل توجیه است.

-محمد
به نظر من اینکه قانون کپی رایت بدلایل اقتصادی وضع شده و یا اینکه قدرت خرید ما پایین است توجیه مناسبی برای درنظر نگرفتن این قانون نیست. اگر نویسنده یا ناشری برای استفاده از کتابش درخواست مبلغی می کند ناچاریم مبلغ را بپردازیم یا از دریافت کتاب صرف نظر کنیم. همانطور که اگر برای حضور در یک کلاس شهریه تعیین شود می پردازیم یا همانطور که اگر نیاز به غذا داشته باشیم آن را می خریم و نداشتن پول کافی را توجیهی برای دزدیدن غذا نمی دانیم.
بسیاری از مراکز انتشاراتی تخفیف های ویژه ای برای خرید تعداد زیاد از یک کتاب برای دانشجویان قائل می شوند (قابل توجه دانشکده ها). در بعضی موارد هم می توان صفحاتی محدود از کتاب را بصورت مجاز کپی کرد. بسیاری از کتاب های درسی در چندین نسخه در کتابخانه های دانشکده ها موجود و قابل استفاده برای دانشجویان است. من شخصا در سایر موارد نسخه خودم را (که پولش را پرداخته ام) به دانشجویانی که مایل به مطالعه هستند امانت می دهم.
مطمئن باشید اگر نخواهیم حقی از کسی ضایع کنیم، راهش را خواهیم یافت (البته این راحت ترین راه نخواهد بود)

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی