مجله‌های مجازی، سردبیران دروغین

امروز با پدیده‌ی جدیدی آشنا شدم: مجله‌های مجازی

ماجرا از این قرار بود که چندی پیش یکی از دوستانم که اخیرا چند مقاله‌ی علمی منتشر کرده‌‌، یک دعوت‌نامه‌ی الکترونیکی با امضای یک دانشمند معتبر برای پیوستن به هیات تحریریه (Editorial Board) یک مجله‌ به نام International Journal of Ophthalmology and Clinical Research دریافت کرد. دوستم مدارک خواسته شده در دعوت‌نامه از جمله عکس و رزومه‌ی خود را برای مجله فرستاده بود اما چون پاسخی از مجله دریافت نکرد از من در این باره مشورت خواست.

ابتدا صفحه‌ی ارتباط با ما از سایت مجله را چک کردم، با وجود یک آدرس در آمریکا هیچ شماره تلفنی پیدا نکردم و این قدری عجیب بود.

سپس آدرس مجله را در گوگل جستجو کردم و فهمیدم این آدرس متعلق به یک شرکت آمریکایی است که کارش ایجاد دفتر کار مجازی (Virtual Office) است.

پس از تماس با شماره تلفن شرکت متوجه شدم با پرداخت ماهانه ۵۰ دلار می توان از هرجای دنیا یک آدرس در آمریکا خریداری کرد و از آن پس هر مکاتبه‌ای با آن آدرس انجام شود توسط شرکت به آدرس پستی واقعی یا پست الکترونیک مشتری ارسال می‌شود. این تنها محصول آن شرکت نبود، بلکه با افزایش شارژ ماهانه می‌توان از یک خط تلفنی در آمریکا با سرویس انتقال تماس صوتی، فاکس و حتی منشی هم بهره برد.

هنوز برایم این فرضیه وجود داشت که ممکن است با یک مجله‌ی تازه‌کار روبرو باشیم که  فرصتی برای اجاره‌ی دفترکار نکرده و موقتا از این سرویس مجازی استفاده می‌کند. این فرضیه زمانی در ذهنم تقویت شد که در سایت مجله فهرستی از عکس و مشخصات پژوهش‌گران کشورهای مختلف را به عنوان اعضای هیات تحریریه مشاهده کردم. 

موضوع دیگری که این فرضیه را تقویت میکرد امضای پایین دعوت‌نامه‌‌ای بود که برای دوستم ارسال شده بود. با جستجوی آن متوجه شدم دعوت‌نامه ظاهرا توسط یک دانشمند معتبر آمریکایی ارسال شده. اطلاعات تماس وی را در یکی از دانشگاه‌های آمریکا یافتم و با او مکاتبه کردم، اما امروز پاسخ عجیبی از آن دانشمند دریافت کردم: او (ظاهرا برای چندمین بار) به یکی از مسوولان حقوقی دانشگاه محل کارش تذکر داده بود که این مجله برای جذب هیات تحریریه و متقاعد کردن دیگران برای داوری مقالات از نام وی سوء استفاده می‌کند و به وضوح این موضوع یک اشتباه غیر عمدی نیست. مسوول حقوقی در پاسخ وعده‌ داد موضوع را پیگیری کند و متذکر شد که این مجله قبلا قول داده به همه‌ی افرادی که با آن‌ها مکاتبه کرده اشتباه خود را در سوء استفاده از نام آن دانشمند اصلاح کند.

ولی ظاهرا مجله به قول خود هم پایبند نبوده، چرا که دوست من هنوز چنین نامه‌‌ای از مجله دریافت نکرده است.

و این بود قصه‌ی آشنایی من با یک پدیده‌ی جدید که بیشتر به کلاه‌برداری شبیه بود تا یک فعالیت علمی و فرهنگی.

پی نوشت: دوستم امروز هم دعوت‌نامه‌ای برای پیوستن به هیات تحریریه‌ی یک مجله‌ی دیگر دریافت کرد، ولی تصمیم گرفته به چنین دعوت‌نامه‌هایی پاسخ ندهد!